Cytologia płynna (cytologia jednowarstwowa)
Cytologia jednowarstwowa (nazywana także cytologią na podłożu płynnym, LBC) jest badaniem stanowiącym ulepszenie klasycznego badania cytologicznego – czyli najbardziej podstawowego testu ginekologicznego stosowanego we wczesnej diagnostyce oraz profilaktyce chorób szyjki macicy. Dzięki regularnemu wykonywaniu tego badania możliwe jest wykrycie zmian patologicznych w budowie komórek tworzących macice zanim zaczną one dawać jakiekolwiek objawy lub ulegać pogłębionej transformacji nowotworowej, co umożliwia bardzo wczesne wdrożenie ewentualnego leczenia, które daje największy procent szans na całkowite wyleczenie. Jest to niezwykle ważne, gdyż rak szyjki macicy to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet. Badanie cytologii cienkowarstwowej polega na pobraniu podczas badania ginekologicznego komórek nabłonkowych szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki, a następnie przetransportowaniu próbki do pojemniczka ze specjalnym podłożem płynnym. Dzięki zastosowaniu tej możliwości przechowywania materiału biologicznego o wiele rzadziej zachodzi konieczność powtórzenia pobrania komórek, co zdarza się w przypadku wykonywania cytologii klasycznej. Następnie uzyskane w taki sposób komórki nabłonkowe poddaje się mikroskopowej ocenie histopatologicznej.
Kto powinien wykonać?
Cytologia jednowarstwowa powinna być wykonywana regularnie przez kobiety, które rozpoczęły już współżycie seksualne lub po 25 roku życia. Jednym z głównych czynników wywołujących raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego HPV. Od pewnego czasu dostępne są szczepionki na 4 typy wirusa HPV, jednak są one skuteczne tylko wtedy, gdy zostały wykonane przed inicjacją seksualną, jako że wirus ten przenosi się drogą płciową. Dzięki ulepszonej metodzie pobierania materiału poza wykonaniem cytologii cienkowarstwowej można jednocześnie przeprowadzić testy na obecność wirusa HPV, czy innych zakażeń układu moczowo-płciowego u kobiet. Rak szyjki macicy we wczesnym stadium zazwyczaj nie daje objawów, które mogłyby być zauważone przez pacjentkę lub nawet przez lekarza ginekologa podczas badania fizykalnego. Pierwsze symptomy zaczynają się pojawiać dopiero, gdy rak już jest w bardziej zaawansowanym stopniu rozwoju. Pierwszymi niepokojącymi sygnałami, które mogą wskazywać na chorobę szyjki macicy są:
- krwawienie z pochwy niezwiązane z cyklem menstruacyjnym
- umiarkowany ból podczas stosunku płciowego
- krwawienie po stosunku płciowym
Cieszymy się z coraz większego zainteresowania badaniem cytologii jednowarstwowej – na podłożu płynnym oraz testem połączonym – badaniem cytologii płynnej wraz z testem HRHPV. Dlaczego te badania mają przewagę nad cytologią konwencjonalną – „na szkiełko”?
Cytologia jednowarstwowa pozwala ocenić cały materiał, który dostał się na szczoteczkę cytologiczną podczas pobrania (szczoteczka jest zanurzana i pozostawiona w płynie). Zaś przy cytologii konwencjonalnej, na szkiełko oraz do oceny, trafia tylko to, co zostało naniesione ze szczoteczki cytologicznej. Komórki o nieprawidłowej budowie mogą zostać na „włoskach” szczoteczki cytologicznej. Zaś sama szczoteczka cytologiczna do cytologii płynnej ma dłuższe centralne „włoski” szczoteczki (wchodzące do kanału szyjki macicy), niż standardowa szczoteczka cytologiczna wachlarzowa.
Przy cytologii płynnej nie ma efektu nakładania się komórek, nie dochodzi do uszkodzenia komórek, można wyeliminować śluz z preparatu, liczba komórek poddanych analizie jest większa i lepiej są widoczne szczegóły ich budowy. Zwiększa to pewność właściwej oceny.
Czułość testu diagnostycznego dla zmiany śródpłaskonabłonkowej dużego stopnia, czyli zdolność do prawidłowego rozpoznania, wynosi dla testu HRHPV – 89.9. Dla porównania: LBC – 72,9, cytologii konwencjonalnej – 62,5. Pozwala to na wykonywanie badania HRHPV lub testu połączonego co 3-5 lat, a nie co 1-3 lata (zależnie od poprzedniego wyniku cytologicznego i odporności organizmu), jak w przypadku cytologii jednowarstwowej lub konwencjonalnej.
Latem 2022 r. zmieniły się wytyczne dotyczące wykonywania cytologii ginekologicznej, jako profilaktyki raka szyjki macicy. Wytyczne są odmienne dla kobiet poniżej 25 roku życia oraz dla kobiet od ukończenia 25 r.ż. Dotyczą kobiet z zachowaną szyjką macicy, w tym kobiet ciężarnych.
Dla kobiet poniżej 25 r.ż. zespół ekspertów rekomenduje cytologię na podłożu płynnym – LBC (liquid-based cytology) – cytologię jednowarstwową, akceptowalnie konwencjonalną – „na szkiełko”. Zaś dla kobiet od ukończenia 25 r.ż. zastosowanie pierwotnego testu HPV, wykrywającego wirusa brodawczaka ludzkiego lub pierwotnego testu połączonego, tzw. „cotesting”. W tej gr. wiekowej sam wynik cytologii jest akceptowalny.
W CIVIS VITA istnieje możliwość wykonania testu połączonego w atrakcyjnej cenie. Test składa się z cytologii płynnej oraz badania DNA 14 genotypów wirusa HPV, w tym 13 typów wysokoonkogennych – HRHPV (high-risk human papillomavirus), związanych z dużym ryzykiem rozwoju raka szyjki macicy oraz 1 typu prawdopodobnie karcenogennego.
Wymaz jest wykonywany podczas wizyty lekarskiej lub „od ręki” – bez konieczności rezerwacji, w godz. pracy, przez specjalistkę położną, posiadającą doświadczenie i uprawnienia do pobierania rozmazów cytologicznych w skryningu raka szyjki macicy.
Przygotowanie do badania niczym się nie różni od przygotowania do pobrania cytologii „na szkiełko”. Kobiety miesiączkujące na badanie powinny się zgłosić kilka dni po zakończeniu krwawienia miesiączkowego (najlepiej najpóźniej do 18 dnia cyklu miesiączkowego). W przypadku posiadania nieprawidłowego wyniku cytologii w przeszłości, zalecane jest zabranie go na badanie.
Więcej informacji można uzyskać drogą telefoniczną – tel. 531 071 671 lub 56 644 76 07.